- Monografia Zbierska 1967 część I - Zbiersk
- Monografia Zbierska 1967 część II - Historia cukrowni Zbiersk
- Monografia Zbierska 1967 część III - Sport
- Monografia Zbierska 1967 część IV - Kronika kulturalno-oświatowa
- Monografia Zbierska 1967 część V - Ruch robotniczy
- Monografia Zbierska 1967 część VI - Pierwsza rada zakładowa
Uwaga ! Tekst oryginalny zawiera błędy.
KRONIKA KULTURALNO OŚWIATOWA
Jak powstał pierwszy Chór w Zbiersku w 1917 roku
W czasie pierwszej wojny Światowej w Zbiersku była szkoła 4 kl. młodzież Zbierska mogła zdobyć tylko 4 kl. szkoły podstawowej, z chwilą powstania w Stawiszynie 7 kl.szkoły podstawowej, niktóra młodzież ze Zbierska, po ukonczyniu 4 kl. szkoły w Zbiersku, chodziła do szkoły do Stawiszyna, ta młodzież po zdobyciu 7 kl.szkoły podstawowej miała inny pogląd na życie kulturalne, często ta młodzież dyskutowała na temat stworzynia jakiego zespołu artystycznego, w czasie dalszych kolezyńskich dyskusji postanowiono stworzyć zespoł Chóralny,/ Chór mieszyny/ po dość długich naradach postanowiono zwołać zebranie, na to zebranie poprosili Ob.Centa Waleryjana który był dobrym muzykim i mógł równiez być dobrym Dyrygentym Chóru, na pierwszym zebraniu postanowiono zwołać drugie zebranie i poprosić na zebranie starszych gości z których by można wybrać Zarząd Chóru.
Drugie zebranie wyznaczono za tydzień i poproszono na nie starszych gości, przybyło równiez na zebranie dużo młodzieży, zebranie zagaił Ob.Cent Waleryjan i przectawił cel w jakiem zebranie było zwołane, na tym zebraniu dokonano wyboru Zarządu Chóru, w skład Zarządu weszło Ob.Szenkowski Ludwik, jak Gospodarz,Szymanski Józef Zastępca Gospodarza, Niewiarowicz Stefan członek Zarządu, Niezanowski Bolesław członek Zarządu, Cent Waleryjan Dyregent Chóru.
Pierwszą lekcje rozpoczęto w czerwcu 1917 roku, do chóru nalezało około 40-tu członków, w tym większa ilosć kobiet.
Wybrany nowy Zarząd wziół sie chętnie do pracy i poszedł do Dyr. Cukrowni Ob.Nowakowskiego Leona prosić o pozwolenie przeprowadzania lekcji chóralnych na sali, która była własnością Cukrowni, Dyr.po zapoznaniu się z propozycją Zarządu Chóru, zgodził sie na oddanei sali do dyspozycji Zarządu Chóru i nawet obiecal zrobienia sceny, w krókiem czasie przystąpiono do budowy sceny, scena była gotowa po dwuch miesiącach. Scena została zrobiona bardzo ładna i można na niej wystawiać rózne imprezy, scena miała rozmiar 10 na 5 m.k. / czyli 50 m.k./ wielkośc sali 20 na 12 metrów kwadratowych.
Po zrobieniu sceny Chór nabrał wiekszego zapału i po trzech miesiącach lekcji dał publiczności Zbierska 4-ry piesnie, Chór miał repertuar piesni ludowych, czyrpana ze Spiwnika Autora Wł.Fierek wydanego w Poznaniu w 1914 roku.
Oto tytuły pierwszych 4-rech pieśni, które zespół opracował.
Tyn młody chór po roku pracy, wyjezdzał ze swemi pieśniami do różnych miast i wiosek, chór Zbierski powstały przy Cukrowni cieszył się dobrym powodzeniem i dotrwał aż do drugi wojny. Stworzono zespół teatralny który rozrastał się i od 3 maja 1922 roku przybrał sobie nazwe "Koło Miłośników Sceny", z tego koła wyłoniły sie dwa zespoły, zespół teatralny i zespół taneczny protektorat nat zespołym teatralnym objół Ob.Niewiarowicz Stefan i Pani Goldzinowska Zofia.
Po powstaniu zespołu teatralnego, Ob.Niewiarowicz St.i Pani Goldzinowska Zofia wzieli sie gorliwie do pracy,rozpisali pierwszą sztuke "Wierna Nastka", po trzech miesiącach zespół jusz sie wyuczył i wystawił tą sztuke w Zbiersku pierwszy występ młodego zespołu teatralnego udał się bardzo dobrze, ludnośc Zbierska była zachwycona i dała dużo oklasków. Trzeba nadmnić, ze z pośród widzów byli rodzice aktorów. Wyzej wyminiony zespół nie przestawał na pierwszym występie ale przystąpił do rozpisania nowych sztuk, które zespół kolejno wystawiał.
Z powyszych zespolów stworzony został zespół taneczny, nat zespołem tanecznem objół patronat i jako instruktów Ob. Jarski Józef, po kilku tygodniach kilku tygodniach lekcji tanecznych,zespół dał pierwszy występ w Zbiersku na akademi w dniu 11-go listopada 1925 roku, od tego czasu zespół tanca brał czynny udział w różnych imprezach, tak w Zbiersku jak i w innych miejscowościach, w miastach i wsiach, zespół miał opanowanie w tancach ludowych, jak Krakowiak, Kujawiak, Mazur i Oberek.
Jak już było wyzej nadminione powysze zespoły były bardzo aktywne i przetrwały aż do wojny, skład członków zespołu, w tem to okresie był stale w odpływie a na ich miejsce był zasielany nowym narybkiem, który był zasielany z dorastającej młodzieży.
Kronika orkiestry dętej
Orkiestra dęta w Zbiersku powstała w 1917 roku w miesiącu czerwcu inicjatorym załozynia orkiestry był Ob.Antoni Barański, uciekinier z obozu koncentracyjnego w Szczypiornie, którymu udało sie uciec z obozu a przechowywał sie w Zbiersku, Dyr.Cukrowni otoczył go opieką i dał mu prace w Cukrowni./A.Baranski miał srednie wykształcynie/
Po nawiązaniu kolezyńskich znajomości z młodzieżą, podał mysl zeby załozyć orkiestre dętą, do jego wniosku o załozynie orkiesty, zgłosiło sie kilku chentnych z których powstała orkiestra, do zespołu zgłosili sie Pilinski Piotr, Szymanski Stefan, Wojtkowiak Antoni, Fabisiak Ksawery, Ignaczak Marcin, Sztark Marek, Marciniak Stanisław, Marciniak Jan, Szczepaniak Józef, Ignaczak Andrzej, którzy z wielkim zapałem, w dyskusji zaczeto mówić o zebraniu funduszu na kupno instrumentów muzycznych. Fundusz na instrumenta muzyczne składano co miesiąc z pensji. Mimo wielkiego zapału, piniędzy było na zakub instrumentów za mało, tedy wyzej wymienieni udali sie do Dyr.Cukrowni pana Nowakowskiego Leona który w postaci zaliczki dał na poszczególnych członków po 30 marek, piniądze te oddano na przechowanie panu Niewiarowiczowi S.urzednika Cukrowni.
W tym czasie Polska była pod zaborem Niemieckim. W tym to czasie wojna swiatowa potegowała sie. Fundusz piniędzy który był zebrany nie wystarczył na kupno instrumentów, członkowie zadecydowali udać sie ponownie do Dyr.Nowakowskiego L. by udziełi pozyczki. Dyrektor przychylając sie do naszego zespołu dał pozyczke po 20 marek na kazdego członka, co razem uczyniło 200 marek pozyczki.pan Dyr.udzielił pomocy w kwocie 200 marek, członkowie zespołu przeprowadzili składke w śród sympatyków orkiestry i pracowników Cukrowni, razem mielim 1080 marek które wysłano do Saksonji /niemcy/ na zakup instrumentów. Wykaz instrumentów wypisał kapelmistrz Reska który mieszkał w Kozyniewie i uczył grać po wsiach muzykantów. Po niedługiem czekaniu zamowione instrumenta zostały przysłane do Zbierska.
Pierwszym kapelmistrzym był pan Potocki z Kalisza który przyjeżdzał kolejką i udzielał lekcji. Wszystkie koszta przyjazdu i za udzielanie lekcji obciązyło pierwszych załozycieli orkiestry. Pierwszy występ orkiestry był na Wielkanoc w 1918 roku. Orkiestra po nauczeniu sie kilku marszów i innych utworów występowała często i brała czynny udział w różnych imprezach organizowanych przez Straz Pozarną i inne Stowazyszenia w Zbiersku.
Mimo niesprzyjających warunków, odnośnie do święta 1-go Maja, orkiestra wzieła czynny udział w pochodzie z organizowanym 1-go Maja w 1927 roku przez robotników Cukrowni Zbiersk. Na którego czele stał Tow.Knotalski pracownik Cegielni./Cegielnia nalezała pod Zar.Cukrowni/
Orkiestra dęta w Zbiersku kontynuowała swą prace do wybuchu II-gi wojny światowej do 1939 roku. Po kapitulacji Polski we wrześniu 1939 roku instrumenta muzyczne zostały zabrane przez Niemców i złożone w m magazynie Cukrowni, które lezały do zakonczenia wojny. Po oswobodzeniu Polski w 1945 roku stary zespół orkiestry w składzie do ktorego wchodzili organizatorzy rozpoczeli prace lekcjne orkiestry dętej pod batutą Tow.Sztarka Marka byłego współ założyciela orkiestry i który prowadził również chór przy świetlicy Cukrowni Zbiersk. Tow.Sztark Marek posiadał zdolności które nabył słuząc w wojsku w orkiestrze zawodowej przez szerek lat, w tym to czasie ukonczył dwa kursa muzyczne. Działalnośc orkiestry była duza, orkiestra brała czynny udział we wszystkich uroczystościach w Zbiersku i regionach naszego powiatu.
W roku 1953 orkiestra pod batutą tow. Sztarka Marka wyjechała do Jankowa na Swięto Ludowe, wracając z Jankowa samochodem prowadzonem przez naczelnika Strazy pozarnej /wieś/do Zbierska, w drodze samochód został rozbity, w tej katastrofie zostali poturbowani z których jeden w szpitalu zmarł Ob.Marzynski Franciszek. Od tego okresu datuje sie zakonczenie pierwszego etapu orkiestry dętej, po tej katastrofie członkowie zespołu stracili chęć do dalszej pracy, a to z powodu wyzej podanego wypadku. W roku 1955 dnia 7 czerwca został zorganizowany nowy zespół orkiestry dętej przy Swietlicy Cukrowni Zbiersk pod batutą Ob.Legodzinskiego Bronislawa zamieszkałego w Stawiszynie. Prace organizacjną zajął sie Tow. Arent Józef kier. świetlicy Cukr.Zbiersk i Tow.Wojtkowiak Antoni Przewodniczący Komisji K.O.świetlicy Zw.Zaw.Cukr.Zbiersk.
W skład nowego zespołu do orkiestry dętej weszli nizej wymienieni. Marciniak Włodzimierz, Chojnacki Bronisław, Czerniejewski Józef, Wozniak Feliks, Wypych Lucjan, Sosinko Henryk, Sosinski Kazimierz, Sieradzan Kazimierz, Czubinski Stanisław, Smieszniak Jan, Gołąbieski Henryk, Zambrzuski Wiktór, Czarnojanczyk Jan, Macikowski Stefan.
Pierwszy występ nowej orkiestry odbył się w dniu 8 marca 1956 roku w Międzynarodowy Dzień Kobiet. Drugi występ orkiestry odbył sie dnia 30 kwietnia tegoż roku na akademii 1-go Maja, orkiestra brała czynny udział w pochodzie w dniu 1-wszo Majowym na ulicach Zbierska. Od tego czasu orkiestra bieże czynny udział we wszystkich oroczystościach w Zbiersku, jak równiaz poza Zbierskiem, wyjezdza do pobliskich miast i wiosek, gdze orkiestra jest zapraszana dla uświęcenia organizowanych różnych imprez. Orkiestra podjeła zobowiązanie w 1956 roku, ze na pogrzebach członków Zw.Zaw.Cukr.Zbiersk będą grać bezpłatnie. Orkiestra tej obietnicy dotrzymuje, na kazdym pogrzebie pracownika Cukrowni gra i dotrzymuje podjętego zobowiązania.
Chór mieszany cukrowni Zbiersk - 1918 rok
Orkiestra dęta cukrowni Zbiersk.
Zdjęcie wykonane w dniu 30 maja 1918 roku (Boże Ciało).
Orkiestra dęta cukrowni Zbiersk 1918
Artykuł został wzbogacony o zdjęcia z 1918 roku zarówno orkiestry jak i chóru jednak nie są to oryginały a jednynie skany z odbitek wykonanych prawdopodobnie w 1967 roku z okazji 50-lecia powstania tak chóru jak i orkiestry. Odbitki te rozdawano wtedy wśród żyjących jeszcze członków. Przy okazji pokuszono się o identyfikacjię osób. W przypadku orkiestry na odwrocie zachowały się zapisane nazwiska wraz z pieczęcią cukrowni. Podobnie było ze zdjęciem pracowników z 1945 roku, jednak tym razem zbyt duża ilość nazwisk nie mieściła się na rewersie zdjęcia. Dołączono zatem do niego kartkę. Szczęśliwie ta kartka się zachowała. W przypadku zdjęcia chóru prezentowana odbitka nic nie zawiera. Jeżeli nazwiska były na oddzielnej kartce to sprawa przegrana, ale jeżeli na odwrocie którejś z odbitek to może uda się jeszcze odnaleźć właściwy egzemplarz i dodać coś o osobach na nim pokazanych.
Zachował się dokument w którym członkowie Polskiej Macierzy Szkolnej zwracają się do władz niemieckich (jest to rok 1917 - czas I wojny światowej) o pozwolenie odegrania komedyjek "Wierna Nastka", "Aby handel szedł" oraz " Tajemnice Starego Miasta".